2024nçe yılda İzrail yaqınça 15 milliard dollar külämendä saqlanu kileşüläre tözegän — bu anıñ tarixtağı iñ zur kürsätkeçe bulıp tora, dip xäbär itä saqlanu ministrlığı. Bu kürsätkeç, 2023nçe yıl belän çağıştırğanda, 13 protsentqa artığraq, ul yıl da rekordlı bulğan ide. Şul uq waqıtta, dönyadağı küp illär İzrailneñ Fälästin xalqına qarşı höcümnärenä häm Ğazzä töbägendäge humanitar facıyğağa rizasızlıq belderä.
Kileşülärneñ yartısınnan artığı Awrupa illäre belän tözelgän, annan soñ Aziya-Tın Okean regionı illäre kilä. Şulay uq, Tramp çorındağı Abraxam kileşüläre nigezendä İsrail belän mönäsäbätlären cayğa salğan garäp illäre belän dä kileşülär bulğan. Başqa kileşülär Tön'yaq Amerika, Afrika häm Latın Amerikasındağı partnerlar belän tözelgän.
Ministrlıq belderüendä äytelgänçä, barlıq satularnıñ yaqınça yartısı raketalar, raketa sistemaları häm hawa saqlanu sistemaları belän bäyle. Başqa kileşülärgä köbäle maşinalar, yasalma iyärçen texnologiyäse, kibersistemalar häm küzläw cihazları kerä. Kileşülärneñ yartısınnan artığı 100 million dollar külämendä bulğan.
Saqlanu ministrı İsrael Kats bu rekordlı êksportnıñ "turıdan-turı İzrailneñ suğış maydanındağı uñışlarına bäyle" buluın belderde. Ul Ğazzägä höcümnärgä işarä yasap. "Dönya İzrailneñ köçen kürä häm anıñ partnerı bulırğa teli," dip östäde.
İzrailneñ Ğazzä töbägendäge höcümnäre näticäsendä töbäk cimerelgän xäldä qala. Ğazzä sälamätlek saqlaw ministrlığı mäğlümatlarına qarağanda, 2023 yılnıñ oktyabrennän birle 54 meñnän artıq fälästinle, küpçelek xatın-qızlar häm balalar, üterelgän.
Xalıqara tınıçlıq çaqırularına häm cämäğätçelek protestlarına qaramastan, İzrail höcümnären däwam itä, humanitar yärdämgä çikläwlär quya. Uzğan ayda çiklängän yärdäm tapşırular röxsät itelsä dä, humanitar oyışmalar bu külämneñ kiräk bulğannan bik az buluın belderä.
Genotsid şartlarında qorallar satu
AQŞ ilbaşı Donald Tramp xakimiyätkä kilgännän birle, AQŞ İzrailgä yaqınça 12 milliard dollar külämendä xärbi satular röxsät itte, dip xäbär itä AQŞ Däwlät Departamentı.
Germaniyä 2023 yılnıñ oktyabrennän birle İzrailgä 550 million dollar külämendä qoral êksportlıy häm Tel-Avivne qorallar belän alğa taba da täêmin itäçägen belderä.
Başqa illär İzrail belän xärbi xezmättäşlekne tuqtatu öçen adımnar yasıy başladı. İspaniyä sişämbe könne İzrail şirkäte belän tankka qarşı raketalar turındağı kileşüne ğamäldän çığardı, ä Böyekbritaniyä irekle säwdä söyläşülären tuqtattı. Başqa illär dä İzrailneñ ğamällärenä cawap itep qorallar satu kileşülären tuñdırırğa çaqıra.
