“Netflix”ta çıqqan “Tinder aldaqçısı”( The Tinder Swindler) dokumental filmında faş itelgän izraille Simon Leviyev qorbannarı iki xatın-qız, sişämbe könne anıñ Gruziyädä qulğa alınuı turında işetep, ciñel sulap quyuların belderde.
Çın iseme Şimon Yexuda Xayut bulğan 34 yäşlek Leviyev, massaküläm mäğlümat çaralarınıñ tikşerenüläre näticäsendä romantik aldaw häm finans cinayätläre açıqlanğaç, tanılğan ide. Gruziyä räsmiläre anıñ düşämbe könne Batumi aêroportında Interpol sorawı buyınça qulğa alınuın belderde.
Leviyevnıñ Şvetsiyädäge qorbanı Pernilla Syoxolm Stokgolmda AFP agentlığına: “Min kiçä bäyräm ittem. Bäxetle bulırğa xaqım bar, çönki bu keşe minem tormışımnı cimerde,” – dip belderde.
Norvegiyädäge qorbanı Sesiliya Fyellxoy bu xäbärne işetkäç şok xälendä qaluın äytte, çönki ul monı bik ozak kötkän. “Bu keçkenä bäyräm kebek buldı,” – dide ul AFP agentlığına häm “ciñel sulap quyuın” belderde, läkin bu êşneñ şul xätle ozak suzıluına açu belän qarawın da östäde.
2017-2019 yıllar arasında Leviyev “Tinder” tanışu platformasında üzen bay varis itep tanıtıp, xatın-qızlarnı aldap zur summalarda aqçalar üzläşterüdä ğayeplänä. Ul burıçqa alğan aqçaların berqayçan da qaytarmağan. Leviyevnıñ planı – internetta yalğan şäxes buldırıp, qorbannarnı finans häm xislärgä bäyle tozaqqa töşerü ısulı - “catfishing”nıñ iñ naçar şöhrätle misalı.
Fyellxoy anıñ qulğa alınuınıñ “tınıçlıq xise” tudıruın äytte, çönki ul üzeneñ häm kiläçäktäge qorbannarnıñ annan qotıluın belä. “Läkin bu êşneñ şul xätle waqıt aluwına häm qorbannar sanınıñ arta baruına açu kilä,” – dip östäde.
Syoxolm, Leviyev belän 2018 yılnıñ mart ayında “Tinder”da tanışqan häm berniçä ay êçendä aldanğan. Ul 600,000 kronnan artıq aqça (65,000 dollar) birüen, läkin alarnıñ kire qaytarılmawın söyli.
“Anıñ qulğa alınuı – ciñü. Xalıqara qulğa alu orderın çığarğan ilgä räxmät” -di Syoxolm.
38 yäşlek Syoholm xäzer üz tormışın yañadan qorğan. “2018-2019 yıllarda min bik beterengän idem. Ä xäzer bu qadär şat buluıma ışana almıym,” – dip ul üzeneñ xäzerge ğailä tormışın “bik bäxetle” dip taswirlıy.
Ul finans aldawğa qarşı kampaniyälärdä qatnaşa başlağan häm yasalma intellekt belän “deepfake” texnologiyälärenä qarata qatıraq köyläwlär taläp itä. “Bez aldawnı barı tik aqça yuğaltu dip kenä tügel, ä qorbannarnıñ kiçergän xisen cäberläw dip tä qararğa tiyeş,” – di ul.
Syoxolm, ägär dä mäxkämä protsessı bulsa, Leviyevqa qarşı şahitlek itärgä äzer buluın belderde.