Keşe xoquqları törkemnäre häm xoquq yaqlaw oyışmaları Böyekbritaniyä xökümäten mäxkämägä birä, alar ilne Ğazzädäge suğış waqıtında İzrailgä xärbi oçqıç öleşlären täêmin itep, xalıqara qanunnı bozuda ğayepli.

Xalıqara yarlıqaw oyışması, Keşe xoquqların küzätü oyışması, “Oxfam” häm başqa oyışmalar yaqlawında, Fälästin xoquqları assośiaśiyäse “Al-Haq”, “Lockheed Martin F-35” xärbi oçqıçları öçen Böyekbritaniyädä citeşterelgän öleşlärneñ êksportın tuqtatu öçen tırışlıq kürsätä.

İzrail bu Amerika oçqıçların Ğazzädä häm Yordannıñ basıp alınğan Könbatış yarında zur zıyan kiterü öçen qullandı, häm Xalıqara yarlıqaw oyışmasınıñ Böyekbritaniya ofisı citäkçese Angliyäneñ "genośidnı buldırmaw öçen qanuni burıçın" ütämäwen äytte, çönki ul İzrailgä töp öleşlärne êksportlawğa röxsät birgän.

“Oxfam” mäğ’lümatlarına kürä, oçqıçnıñ yağulıq yañartu zondı, lazer belän nişanğa alu sisteması, şinaları, artqı fuselyajı, ventilyator xäräkät sistemasın häm katapulta urındıqları Böyekbritaniyädä citeşterelä. “Al-Haq”nıñ däğ’wasın yaqlawçı xoquqçılar, oçqıç "Böyekbritaniyädä citeşterelgän öleşlärneñ daimi täêminatı bulmasa, oçuın däwam itä almas ide," dip belderde.

London Yuğarı mäxkämäsendä dürt kön däwam itkän utırışlardan soñ älegä qarar qabul itü waqıtı bilgesez. Bu däğ’wa ozaq waqıt barğan xoquqıy köräşneñ soñğı basqıçı bulıp tora.

“Global’ yuridik çeltär” (GLAN) xoquqçıları, bu êşneñ Ğazzädäge höcümnär başlanu belän ük açıluın äytte.

Xoquqçılar Böyekbritaniyä xökümäteneñ 2023nçe yılnıñ dekabrendä häm 2024nçe yılnıñ aprel’-may aylarında İzrailgä qorallar satuın däwam itärgä qarar birüen, läkin 2024nçe yılnıñ sentyäberendä Ğazzädä İzrail armiäse tarafınnan xärbi maqsatlar öçen qullanıluı bäyälängän qorallar liśenziyälären tuqtatuın belderde.

Yaña Leyboristlar xökümäte, İzrailneñ xalıqara gumanitar xoquq taläplären ütämäwen tikşergännän soñ, yaqınça 30 liśenziyäne tuqtattı, läkin bu öleşçä tıyılğan çara “F-35” xärbi oçqıçları öçen Böyekbritaniyädä citeşterelgän öleşlärne üz êçenä almıy.

Böyekbritaniyä xökümäte wäkile “AFP” agentlığına, "F-35 komponentlarınıñ İzrail tarafınnan qullanılu liśenziyälären tuqtatu NATO häm xalıqara iminlek öçen strategik ähämiätkä iyä bulğan global “F-35” programmasın zıyan kiterüçe bulır ide," dip belderde.

"Xökümätkä kilgännän soñ berniçä ay êçendä, Ğazzädä xalıqara gumanitar xoquq bozularına yärdäm itärgä mömkin bulğan IDF liśenziyälären tuqtattıq," dip östädelär.

'Böyekbritaniyä küzätüçe tügel'

Xökümät "qanuni burıçlarıbızğa turı kilä torğan räweştä êş itüen" häm "il êçendäge häm xalıqara qanun qısalarındağı cawaplılıqların ütäwdä nıqlı qararlı buluların" belderde.

Läkin “Global’ yuridik çeltär” “F-35” öçen yasalğan çığarmanı "tıyılğan öleşlärne global sistema aşa İzrailgä citkerü mömkinlegen birüçe açıq işek" dip bäyäläde.

GLAN xoquqçısı Şarlotta Êndryus-Brisko uzğan atnadağı brifingta, Böyekbritaniyä xökümäteneñ "üz il êçendäge qanunnarınnan çığıp, İzrailne qorallar belän täêmin itüne däwam itüe" turında äytte häm” “F-35” oçqıçları Ğazzädä "küptonnalı bombalar taşlaw" öçen qullanıla” dide.

"Genośid turındağı Konvenśiyä nigezendä, Böyekbritaniyä genośidnı buldırmaw öçen barlıq mömkinleklärne qullanırğa qanuni burıçlı," dip belderde Xalıqara yarlıqaw oyışmasınıñ Böyekbritaniya ofisı başqarma direktorı Saşa Deşmux.

"Läkin Böyekbritaniyä xökümäte, Ğazzädä Fälästin xalqına qarata genośid başqarıluın kürsätkän barlıq dälillärgä qaramastan, İzrailgä xärbi cihazlar êksportlawğa röxsät birüne däwam itä. Bu Böyekbritaniyäneñ üz burıçların ütämäweneñ töp misalı",- di ul.

“Al-Haq” ğomum mödire Şavan Jabarin: "Böyekbritaniyä küzätüçe tügel. Ul cinayät’ êşläwdä qatnaşa. Häm bu äşnälekkä qarşı torırğa, faş itergä häm cawapqa tartırğa kiräk," dip belderde.