Parij grafı Luvr muzeyınnan urlangan däw äniseneñ sapfir tacın häm başqa qıymmätle äyberlärne Fransiyäneñ mirası häm üz ğailäse öçen tulı külämendä qaytarunı soradı.

Frantsuz patşalarınıñ turıdan-turı näselennän bulğan Jan d'Orleans Parijdan 70 kilometr yıraqlıqtağı Dröda urnaşqan patşalıq utarında “Reuters” agentlığına intervyusında uğrılarğa möräcäğat itep: “Gäwhärlärebezne qaytarığız, äle waqıt bar,” – dide.

“Bu ber ük waqıtta bik şäxsi häm bik üzençälekle mäsälä,” – dide 60 yäşlek d'Orleans ğail fotoräsemnären aqtarğanda. Ul 1931nçe yılda däw änise Giz gertsoginyasınıñ sapfir häm almaz tacın kigändä töşkän räsemen kürsätä.

“Bu bizänü äyberläre bäyrämnärdä, ğailä çaralarında, qaywaqıt maxsus portretlar öçen kiyelä ide.”

Tagın ber fotoda tacnı d'Orleansnıñ däw änise İzabella d'Orleans-Bragansnıñ 1984 yılda Belgiya printsessası Astrid tuyında soñğı tapqır kiyep töşüe kürenä. Bu tacnı 1985 yılda anıñ babası muzeyğa 5 million frankqa satqan.

102 million dollarlıq burlıq

Kön urtasında bulğan bu talaw Frantsiyäne şaqqatırdı häm barı tik berniçä minut êçendä 100 million dollarğa yaqın milli miras däräcäsendäge qıymmätle äyberlärneñ urlanuın mömkin qılğan iminlek citeşsezlekläre ilne tiränten tetränderde.

Bu 1911 yılda urlanğan “Mona Liza”dan soñ Luvrda bulğan iñ zur urlaw ide. Politsiya berniçä keşene totqarladı.

Urlanğan 8 äyber 19nçı ğasırnıqı häm Frantsuz patşaları yäisä imperatorlarğa qaragan.

Alar arasında patşabikä Mari-Amelita häm patşabikä Gortenziyäneñ tacı, muynsası häm sapfir alqası bula.

Monnan tış, imperatritsa Yevgeniyäneñ tacı häm broşı, şulay uq, Napoleon tarafınnan Mari-Luizağa tuy büläge bularaq birelgän zöbärcät muynsa häm alqalar da urlanğan äyberlär arasında ide.

Sapfir bizänü äyberläre cıyıntığın 1821 yılda patşa Luis-Filipp patşabikä Gortenziyadan satıp alğan häm 1 ğasırdan artıq Orleans ğailäsendä saqlanğan.

‘Bäyäsez miras’

Graf qaraqlarnı qıymmätle äyberlärne tulı külämdä kire qaytarırğa çaqırdı.

“Beznen ğailä öçen, Frantsuz xalqı öçen bu bizänü äyberläreneñ Luvrdağı kürgäzmägä qaytarıluı möhim,” – di ul Frantsuz monarxları Genri IV, Luis XIII, Luis XIV häm Mariya-Antuanettanıñ portretları belän bizälgän zur zalda.

Ul, şulay uq, êksponatlarnı saqlaw öçen yañartılğan, iminräk bülmä saylanırğa tiyeş dip östäde.

Graf 19 oktyabrdä bulğan urlaw oçrağında wayımsızlıq kürsätkän keşelärneñ cawaplılıqqa tartıluın taläp itep, bu waqıyğanı 2019 yılda Notr-Dam soborında bulğan yanğınnan soñğı xalıq reaktsiyäse belän çağıştırdı.

“Bu – bäyäsez miras,” – dide ul, “bez monı qaytarırğa tiyeş.”