Amerika Quşma Ştatlarınnan Mêri Brunkow, Fred Ramsdell häm Yaponiya ğalime Şimon Sakaguçi periferik immun tolerantlığına qağılışlı açışları öçen Fiziologiya yäki Meditsina ölkäsendä 2025 yılğı Nobel bülägen yawladı.
"Alarnıñ açışları yaña tikşerenü ölkäsenä nigez saldı häm, misal öçen, yaman şeş häm autoimmun awırularnı yaña däwalaw ısulları êşläp çığaruga êtärgeç birde," dip belderde büläk tapşıruçı oyışma düşämbe könne.
Meditsina ölkäsendäge ciñüçelärne Şveśiyäneñ Karolinska institutı meditsina universitetınıñ Nobel şurası saylıy. Alarğa 11 million şved kronası (yaqınça 1.2 million dollar) külämendä aqçalata büläk häm Şveśiya patşası tarafınnan tapşırıla torğan altın medal birelä.
Nobel büläkläre dinamıt uylap tabuçı häm bay êşquar Alfred Nobel wasıyäte nigezendä buldırıla. Alar 1901 yıldan birle fän, ädäbiyät häm tınıçlıq ölkälärendäge zur öleşlär öçen tapşırıla. Ul Bötendönya suğışları waqıtında ğına tuqtalıp torğan.
İqtisad ölkäsendäge büläk soñraq östälgän häm ul Şveśiyäneñ üzäk bankı, Riksbank, tarafınnan finanslana.
Ciñüçelär törle oyışmalardan belgeç komitetlar tarafınnan saylana.
Barlıq büläklär Stokgolmda tapşırıla, ä Tınıçlıq büläge Oslo şähärendä birelä. Monıñ Nobel yäşägän çorda Şveśiya belän Norvegiya arasındağı säyäsi berlekneñ mirası buluı uylanıla.
Fiziologiya yäki Meditsina ölkäsendäge Nobel büläge aluçılar arasında tanılğan ğalim Aleksander Fleming bar, ul 1945 yılda penisillinnıñ açılışı öçen büläkne urtaqlaşqan.
Soñğı yıllarda bu büläk “Kovid-19” vakśinaların êşläp çığaruga mömkinlek tudırğan zur açışlar öçen birelde.
Uzğan yıl meditsina büläge AQŞ ğalimnäre Victor Ambros häm Gari Ruvkunğa mikroRNA häm anıñ küp küzänäkle organizmnarnıñ üseşe häm tormışı öçen möhim role turındağı açışları öçen birelde.
Traditsiyä buyınça, meditsina büläge yıllıq Nobel büläkläreneñ berençese bularaq tapşırıla, qalğan büläklär kiläse könnärdä iğlan iteläçäk.
Ber ğasırdan artıq waqıt ütügä qaramastan, Nobel büläkläre traditsiyälärgä bay bulıp qala. Büläklär tapşıru tantanaları Şveśiya häm Norvegiya patşa ğailäläre qatnaşında uza 10 dekabr Alfred Nobelneñ wafat bulğan könendä zur banketlar belän tämamlana.
