İran BMOnıñ atom-töş ênergiyäse agentlığınıñ yıllıq ğomum utırışında atom-töş obyektlarına höcümnärne tıyu turındağı rezolyutsiyä proyektın kire aldı. Bu AQŞ tarafınnan köçle basım yasaluı näticäsendä buldı.

İran bu rezolyutsiyäne Qıtay, Rusiyä häm berniçä berektäşe, şul isäptän, Kuba, Venesuêla häm Belarus belän bergä täqdim itkän ide.

Tekstta 2025 yılnıñ iyünendä İzrail häm AQŞ tarafınnan İran atom-töş obyektlarına höcümnärne "xalıqara xoquqnıñ açık bozıluı" dip bäyälädelär häm "barlıq däwlätlär tınıç atom obyektlarına höcüm itüdän yäisä yanawdan tıyılıp torırğa tieş" dip rasladılar.

Könbatış diplomatları AQŞnıñ, rezolyutsiyä qabul itelsä häm İzrailneñ agentlıqtağı xoquqları çiklänsä, Xalıqara atom-töş ênergiyäse agentlığına (MAGATÊ) finanslawnı kimetü belän yanawın belderde.

İrannıñ BMOdağı ilçese Reza Näcäfi konferentsiyädä bu qararnıñ "yaxşı niät häm konstruktiv xezmättäşlek ruxında, berniçä äğza däwlätneñ sorawı buyınça" qabul itelüen äytte.

Ul bolay dip östäde: "Bez agentlıqnıñ tawışınıñ höcümçelärneñ yanawı häm säyäsi basımı astında qalıp qısılmıyça işetelergä tiyeşlegenä nıq ışanabız."

Rezolyutsiyäneñ kire alınuı iyün ayında İzrailneñ İrandağı atom-töş häm xärbi obyektlarğa höcümnärennän soñ, häm AQŞnıñ öç İran obyektına höcüm yasawınnan soñ köçäygän kiyerenkelek şartlarında buldı.

Tähran üzeneñ atom-töş programmasınıñ tınıç maqsatlar öçen buluın ozak waqıt däğwa itä.

Xalıqara atom-töş ênergiyäse agentlığına tänqıyt

İrannıñ tınıç atom-töş ênergiyäse oyışması citäkçese Möxämmäd Êslami êlegräk Xalıqara atom-töş ênergiyäse agentlığı äğzaların "bu qanunsız höcümnärgä cawap birü öçen kiräkle çaralar kürergä" çaqırdı.

Ul şulay uq "AQŞ tarafınnan yañğırawçı yanawlar" häm agentlıqnıñ byudjetına yoğıntı aşa anıñ naçar qullanıluı turında tänqıyt belderde.

AQŞnıñ Vena şähärendäge waqıtlıça wäkile Xovard Soloman rezolyutsiyäneñ "soñğı waqıyğalarnıñ yalğış tasvirlawınnan" toruın häm tawışqa quyılğan oçraqta "zur küpçelek belän kire qağılaçağın" äytte.

Ul Vaşingtonnıñ höcümnären yaqlap, İrannıñ uran bayıtu programmasınıñ "İzrail häm töbäk öçen citdi häm arta baruçı yanaw" bulıp toruın belderde.

Ğomum kiñäşmä 180 MAGATÊ äğzası däwlätneñ wäkillären agentlıqnıñ byudjetın raslaw häm atom-töş iminlege häm qurqınıçsızlığı mäsälälären tikşerü öçen här yıl Vena şähärendä cıya.

Oçraşu, Fransiyä, Germaniyä häm Böyekbritaniyäneñ 2015 yılğı atom kileşüenä turı kilmäwe säbäple İranga BMO sanktsiyälären yañadan kertü öçen "snapback" protsessın başlaw waqıtında uza.

Bu çara, vetoğa qarşı torırlıq itep êşlängän, ägär dä söyläşülär yañadan başlanmasa, 30 kön êçendä qullanılışqa kerä.

Fransiyä ilbaşı Êmmanuêl Makron pänceşämbe könne sanktsiyälär protsessınıñ "tögäl qarar" buluın äytte häm: "İranlılardan kilgän soñğı yañalıqlar citdi tügel," dip östäde.