Filippinda 188 keşeneñ ğomeren özgännän soñ “Kalmaegi” tayfunı comğa irtäsendä V’etnamğa kilep citep tağın 5 keşeneñ ülemenä säbäp buldı.
“Kalmaegi” bu atnada Üzäk Filippinda ğädättän tış yañğırlar häm su basular kiterde, maşinalarnı, su ağımnarı belän yök maşinaların häm konteynerlarnı österäp alıp kitte, annarı pänceşämbe kiç V’etnamda täêsirle buldı.
Vyetnamnıñ Gia Lai vilayätendä yäşäwçe 42 yäşlek balıqçı Nguyen Van Tam: “Öyemneñ ikençe qat tübäse bötenläy oçıp kitte”, - dip söyläde. Moxitnı saqlaw ministrlığı beldergänçä, tayfun 149 çaqrım (92 mil) tizlektäge cil belän cirgä kilep citkän.
Tam: “Bez barıbız da imin urında idek, läkin tayfun bik qurkınıç ide, bik küp ağaçlar awdı”, - dip östäde ul häm köymäseneñ isän qaluın citkerde.
V’etnam räsmi zatları comğa irtäsendä zıyan külämen bäyälärgä däwam itte.
Moxitnı saqlaw ministrlığı Gia Lai häm kürşe Dak Lakta 5 keşeneñ häläq buluın, 57 öyneñ cimerelüen belderde. Monnan tış 3 meñ yortnıñ tübäläre oçıp kitkän yäisä zıyan kürgän, şulay uq 11 köymä yäisä korab batqan.
“AFP” xäbärçeläre qotqaru törkemnäreneñ häm xärbilärneñ Gia Lai vilayätendäge Quy Nhon yar buyınca xalıq belän bergä awdarılğan ağaçlarnı çistartu, cimerekläre-qaldıqlarnı cıyu häm tönlä oçıp kitkän tübälärne cıyu êşlären başqaruın kürde.
64 yäşlek Tran Ngo An “AFP” agentlığına: “Bu bezgä kilep bärgän bik zur tayfun ide”, - dip äytep: “Min monnan alda da tayfun kürgän idem, ul 10 yıl êlek buldı, läkin ul monıñ qadär köçle tügel ide”, - dip iskärtep uzdı.
Däwlät êlektr kompaniyäse 1.6 million klientnıñ êlektrsız qaluın xäbär itte, läkin comğa irtäsendä alarnıñ öçtän bere öçen xezmät torğızılgan ide.
Tiz xäräkät itüçe bu dawıl irtä belän cirgä kilep citkän ide, läkin anıñ cilläre küpkä zäğiflägän, şulay da üzäk yar buyında köçle yañğırlar kötelä, dip xäbär itte milli hawa torışı byurosı.
V’etnam dönyada iñ aktiv tropik śiklon regionnarınıñ bersendä urnaşqan häm yıl sayın 10 tayfun yäisä dawıl täêsirendä qala, läkin “Kalmaegi” 2025 yılda 13nçe buldı.
Galimnär dawıllarnıñ keşelär täêsire belän köçäyä baruın kisätä. Cılıraq okeannar tayfunnarnı tiz köçäytergä mömkinlek birä, ä cılıraq atmosfera kübräk dımlılıq tota, bu isä köçle yañğırlar kiterä.
Tuqtawsız yañğırlar
“Kalmaegi” Filippinnıñ Cebu häm Negros utrawlarına kiterep bärde, annarı diñgezgä çıgıp kitte.
Cebu vilayätendä su basularnı “moña qädär kürenmägän” dip taswirladılar, anda iñ küp zıyan kürgän şähärlärdä häm awıllarda xäbärsez yuğalğan keşelärne êzläw däwam itä.
Filippin räsmiläre pänceşämbe könne beldergänçä, häläq buluçılar 188gä citkän, 135 keşe isä äle dä xäbärsez yuğalğan dip sanala.
Tayfun kilep citkän üzäk V’etnam inde atna buyı yañğırlar häm ğädättän tış su basular belän awır xäldä ide, ul çaqta kim digändä 47 keşeneñ ğomere özelgän ide, borıngı tarixiy urınnar su astında qalğan ide.
Oktyabr axırında başlanğan köçle yañğırlar UNESCO isemlegendäge Hue imperator başqalası häm borıngı Hoi An şähären su astında qaldırdı, uramnarnı kanallarğa äyländerde häm distälägän meñ öyne su bastı.
Ber täwlek eçendä 1.7 metr (5 fut 6 dyuym) yañğır yawdı, bu milli rekordnı uzdı.
3 meñ 200 çaqrımnan kübräk yar buyı häm 2 meñ 300 yılga çeltäre bulgan V’etnam su basu qurqınıçı belän yäşi.
V’etnam milli statistika byurosı beldergänçä, “Kalmaegi”gä qädär tabiğät afätläre bıyıl inde 279 keşeneñ ülemenä yäisä xäbärsez yuğaluına säbäp buldı häm 2 milliard dollar zıyan kiterde.
