AQŞ bigräk tä Törkiyä kebek möhim urtaqlar belän global külämdä irekle häm ğädel säwdäne yaqlarğa tiyeş. AQŞnıñ könbatışındağı Kolorado ştatınıñ başqalası Denverdäge säwdä palatası başlığı İstanbuldağı ber säwdä çarası öçen yasağan säfäre waqıtında şuşı qaraşnı citkerde.
Kolorado belän Törkiyä, bigräk tä İstanbul arasındağı forsatlarnıñ bik zur buluın belderüçe Denver säwdä palatası başlığı häm yuğarı däräcäle citäkçese J. J. Ament “Anadolu” agentlığına äñgämä birde.
Denver Metro säwdä palatası 150 yıldan kübräk waqıt buyı Koloradonıñ iñ zur êş oyışması häm töbäktäge êş dönyasınıñ töp tawışı bulıp tora.
“İke cämğiyätebez arasında irekle säwdä häm irekle investiśiyä ağımınıñ täêmin itelä alınuı öçen bez kirtälärneñ minimalläşterelüen täêmin itärgä tiyeş”, - dip basım yasadı.
İstanbulda Tışqı iqtisadi mönäsäbätlär şurasınıñ (DEİK) Törkiyä-AQŞ Êş şurası (TAİK) cıyılışında çığış yasawçı Ament ike ilneñ bergä êşli alaçaq bik küp forsat buluın häm Denverneñ Amerika Quşma Ştatlarında kapital salu forsatların êzläwçe törek investorları öçen geografik yaqtan otışlı buluın belderde.
Törkiyä-AQŞ Êş şurası
Kolorado ştatı, Denver şähäre häm säwdä palatası, törek şirkätläreneñ xäzerge böten täşviqlärennän faydalana aluın täêmin itü öçen êşläyäçäklären äytte.
“Şäxsi tarmağıbız häm däwlät sektorıbıznıñ bergä êşli alaçaq bik küp sorsat bar häm här törek investiśiyäseneñ uñışlı buluın täêmin itü öçen xezmättäşlek urnaştıraçaqbız”, - dip bilgeläp uzdı.
AQŞta säwdä palatası belän xezmättäşlek urnaştırunıñ amerikan sistemasında uñış öçen möhim buluın belderüçe Ament bu palatalarnıñ êşxanälärgä salım häm tärtipkä salu säyäsätläre ölkäsendä yärdäm itüen äytte.
“Säwdä palatası şäxsi tarmaq belän däwlät sektorı arasında aradaşçı rolen uynıy, êşxanälärneñ däwlät tarmağınnan ixtıyac toyğan äybergä iyä buluın häm däwlät tarmağınıñ da êşxanälärneñ uñışlı buluın täêmin itü öçen ahäñle buluın buldıra”, - dide.
Törkiyä-AQŞ Êş şurası başlığı Murat Özyeğin ike il häm şähärlär arasındağı kapital salu häm säwdä tiränlegen arttıru öçen Kolorado ştatı, Denver häm başqa şähärlär belän yaqın êşläwlären belderde.
“Biredäge maqsat Denverdän kilgän şirkätlärneñ Törkiyädä säwdä urtaqların yäki törle investiśiyälär kertü potenśialların qullanuları”, - dip äytte atnakiçen oyıştırılğan İstanbul çarası turında.
Törek şirkätläreneñ dä AQŞta, bigräk tä Denverda kapital salu forsatların qullanuınıñ zarurlığına basım yasadı.
Özyeğin AQŞtağı ştatlarnıñ bik küp törle ölkädä säwdäne häm sänäğätne qabul itüen häm şuranıñ AQŞta cide törle ştat komitetın tözüen belderde.
Här ştatnıñ üz qısalarında törle yünäleş ölkäläreneñ buluın añlatuçı Özyeğin: “Denverneñ üzençäleklärennän berse – Törek hawa yullarınıñ yaqın waqıtta İstanbuldan Denverğä turıdan-turı oçışlar başlatuı.
“Älbättä, bu êşmäkärlärebezneñ häm alarnıñ êş iptäşläreneñ İstanbulğa tağın da tiz häm praktik räweştä barıp citä aluları cähätennän bik qimmätle”, - dip iskärtep uzdı.
Törek-amerikan säwdä külämeneñ tiz üsärgä däwam itüenä iğtibarnı yünältüçe Özyeğin ike ilneñ 32,5 milliard dollarlıq tovar säwdäsen başqaruın, xezmätlär dä kertelgändä bu säwdä külämeneñ 45-46 milliard dollarğa citüen äytte.
“2019nçı yılda İlbaşıbız xörmätle Räcäp Tayyip Ärdoğan häm AQŞ İlbaşı Donald Tramp arasında kileşengän häm alğa taba maqsat itep alınğan 100 milliard dollarlıq maqsatıbız bar”, - dide.
100 milliard $ maqsatı
“TAİK (Törkiyä-AQŞ Êş şurası) şuşı maqsatqa ireşü öçen barı tik ike yaqlı säwdägä yünälgän êş törkemenä dä iyä”.
Bu êş törkeme forsat ölkälären bäyäli. TAİK 2013 häm 2019 yıllarda ber xalıqara konsalting firması belän bergä 100 milliard dollar däräcäsenä ireşü öçen üseş forsatları bulğan ölkälärne bilgeläwçe xisap bastırdı.
Tamğaxanä tarifläre
Aprel ayında Tramp tarafınnan açıqlanğan tariflär turında söyläwçe Özyeğin AQŞnıñ Qıtaydan qala böten säwdä urtaqları öçen östämä tariflärne 90 köngä tuñdıruın belderde.
“İllär häm AQŞ arasındağı ikeyaqlı söyläşülär tämamlanğannan soñ bu xisapnı yañadan canlandıru tırışularıbıznı kübäytäçäkbez. Bu 90 könlek waqıtnıñ 60 köne qaldı häm maqsatıbız bulğan 100 milliard dollarğa tağın da ışanıçlı adımnar belän baru öçen tırışularıbıznı yañadan arttıraçaqbız”, - dide.
İke il arasındağı säwdä defiśitınıñ yaqınça 500 million dollar buluına häm monıñ här ike tarafnı da tınıçsız itmäwe zarurlığına basım yasadı.
“Törkiyä häm AQŞnıñ tışqı säwdä urtaqlarına qarağan çaqta Törkiyäneñ bu mäğnädä tağın da yaqınraq xezmättäşlek urnaştıra alğan il buluın häm aralarında tağın da zurraq tamğaxanä tarifläre kirtälären quyuına kiräk bulmawın küräbez”, - dip äytte.
“Ozaq möddätle investiśiyälärneñ ike yaqlı bularaq artuı belän Törkiyäneñ häm Amerika Quşma Ştatlarınıñ 100 milliard dollarlıq säwdä külämenä ireşäçägenä ışanabız”, - dip bilgeläp uzdı.
