Parij mäxkämäse pänceşämbe könne Fransiyäneñ êlekkege ilbaşı Nikolya Sarkozinı 5 yıl törmä cäzasına xökem itte. Anı Liviyä citäkçese Muammar Kaddafidan 2007nçe yıldağı ilbaşı saylawları kampaniyäsen finanslaw öçen aqça aluda ğäyeple dip taptılar.
Mäxkämä Sarkozinıñ törmägä kerü waqıtın kiçekterü qararı çığardı, prokurorlar anıñ waqıtın ber ay êçendä bilgelärgä tiyeş.
Sarkozinıñ şikayät birü mömkinlege bulsa da, bu qarar üz köçendä qalaçaq.
Sarkozi, ğäyepläwlärne härwaqıt kire qaqsa da, anıñ Kaddafi belän kileşü tözep, xalıqara säxnädä ul çorda yalğız qalğan Liviyä xökümäten yaqlaw şartı belän saylaw kampaniyäse waqıtında finans yärdäm aluı äytelä.
Sarkozi başqa ğäyepläwlärdän, şul isäptän, rişwätçelek häm aqça üzläşterüdän, aqlandı.
Mäxkämä Sarkozinı 100 meñ yevro (yaqınça 117 meñ dollar) ştraf tülärgä dä xökem itte.
Bu êş 70 yäşlek êlekke lidernıñ soñğı yıllarda oçraşqan küp sandağı xoquq problemaları arasında iñ zurı bulıp tora.
2007nçe yıldan 2012gä qadär ilbaşı bulğan Sarkozi moña qadär ike ayırım êş buyınça ğayeple dip tabıldı häm Fransiyäneñ iñ yuğarı bülägennän mäxrüm itelde.
Xökemdar Natali Gavarino Sarkozinıñ, ul waqıtta ministr häm partiyä citäkçese bularaq, üzeneñ yaqın xezmättäşlärenä häm säyäsi yaqlawçılarına Liviyä xakimiyätlärenä möräcäğät itärgä röxsät birüen äytte. Bu möräcäğät finans yaqlaw alu maqsatında bulğan.
Şulay da, mäxkämä, prokurorlar täqdim itkänçä, Sarkozinıñ qanunsız kampaniyä finanslawınnan fayda kürüe turında näticä yasamadı.
Ul Liviyäneñ däwlät aqçaların üzläşterü, passiv korrupsiyä häm saylaw kampaniyäsen qanunsız finanslaw ğäyepläwlärendä aqlandı.
Sarkozi xökem qararın işetü öçen mäxkämä utırışında qatnaştı, anıñ belän bergä xatını, model häm muzıkant Karla Bruni-Sarkozi da kilgän ide.
Sarkozinıñ ike êlekke yaqın xezmättäşe dä xökem itelde. Anıñ uñ qulı bulğan Klod Gean passiv korrupsiyä häm yalğan dokumentlar yasawda ğäyeple dip tabıldı, ä êlekkege ministr Bris Ortefyo oyışqan cinayätçel törkem qoruda ğäyeplände.
Sarkozi kampaniäseneñ kassirı Êrik Uêrt aqlandı.
Bu qarar Parij mäxkämäse tarafınnan sişämbe könne Beyrutta wafat bulğan Frantsiy-Livan êşmäkäre Ziad Takieddinneñ ülemennän ike kön soñ çıgarıldı. Ul Sarkozinıñ bu êşendä töp ğäyepläwçelärdän ide.
75 yäşlek Takieddin, Kaddafidän Sarkozi häm anıñ töp xezmättäşenä 2006-2007 yıllarda 5 million yevro aqça tapşıruın berniçä tapqır äytkän ide. Annan soñ ul üz süzlärennän baş tarttı, läkin soñraq bu baş tartunı da kire qaqtı, bu isä Sarkozi häm Bruni-Sarkoziğa qarşı yaña êş açuğa säbäp buldı.
Prokurorlar Sarkozi häm anıñ yaqın xezmättäşläreneñ 2005nçe yılda Kaddafi belän kileşü tözep, 2 yıl soñraq ilbaşı kampaniyäsen qanunsız finanslawın täqdim itüen äytte.
Prokuraturanıñ ğayepläwe Liviyäneñ 7 êlekke wäqalätleseneñ belderülärenä, Gean häm Ortefyonıñ Liviyägä yasağan säfärlärenä, aqça küçerülärgä häm 2012 yılda Vena şähärendä Dunay yılğasında batıp ülgän Liviyäneñ êlekke neft ministrı Şukri Gänemnıñ yazmalarına nigezlängän.
Sarkozi ilbaşı çorınnan soñ bik küp xoquq problemaları belän oçraştı, şul isäptän korrupsiyä, rişwät alu, yoğıntı säwdäse häm kampaniyä finanslaw qağıydälären bozuda ğäyeplände.
Sarkozi berençe tapqır korrupsiyä öçen xökem itelgändä 1 yıl törmä cäzası aldı. Anı ul 3 ay êlektron beläzek belän öydä utırıp ütäde, annarı şartlı räweştä azat itelde.
Ayrım räweştä, ul "Bigmalion eşe" dip atalğan qanunsız kampaniyä finanslaw öçen 1 yıl törmä cäzasına xökem itelde, şunıñ 6 ayı şartlı räweştä.
Sarkozi bu qararnı Fransiyäneñ yuğarı mäxkämäsenä şikayät itte.
Xoquq problemalarınnan tış, ul Fransiyäneñ iñ yuğarı büläge – Maqtawlı Legionınnan mäxrüm itelde.
Şulay da, Sarkozi Fransiyä säyäsäteneñ uñ qanatında zur täêsirgä häm populyarlıqqa iyä bulıp qala. Anıñ xäzerge ilbaşı Êmmanuel Makron belän daimi räweştä oçraşuı bilgele.
