Törkiyä Cömhüriyäte Tışqı êşlär ministrı Xaqan Fidan AQŞ İlbaşı Donald Trampnıñ sentyabr ayında İlbaşı Räcäp Tayyip Ärdoğan belän ütkärgän söyläşüe waqıtında Amerikanıñ köndäşlärenä sankśiyälär belän qarşı toru qanunı (CAATSA) mäs’äläsen xäl itü yünäleşendä açıq ixtıyar kürsätüen äytte.
Şimbä könne “A Xäbär” kanalınıñ turıdan-turı êfirında çığış yasawçı Fidan Trampnıñ 25nçe sentyabrdä Aq Yortta ütkärelgän oçraşu waqıtında Ärdoğanğa “CAATSA”nıñ "ike il arasında bulmawı zarur mäs’älä” buluın häm qanunnı ğämäldän çığaru öçen byürokratiyägä boyırıq birüen citkerüen, monıñ Trampnıñ Ärdoğanğa qarata ışanıçına häm ixtiramına bäyle ixtıyarın çağıldıruı buluın belderde.
“CAATSA”nıñ AQŞ Kongressı qabul itkän qanun buluın iskärtep uzuçı Fidan: “Bezneñ arabızdağı mönäsäbätlärdä niyät yaxşı bulğan çaqta çişeleşne êzläw berqayçan da betmäs”, - diyep, Ärdoğannıñ ixtıyarın kürsätüenä häm waqıtı citkäç cämäğätçelek belän urtaqlaçılaçaq çişeleş mäs’äläläre buluına, möhim bulğannıñ Waşingtonnıñ problemanı xäl itü ixtıyarınıñ buluına basım yasadı.
“Ämma möhim bulğanı şuşıdır: Amerikanıñ Baydennan ayırmalı bularaq monı çişärgä niyäte bar. Xörmätle Trampnıñ bu mäs’älädä birgän boyırığı bar, kürsätkän ixtıyarı bar”, – dip äytüçe Fidan här ike yaqnıñ barışnı yaqınnan küzätep baruın iskärtep uzıp, mäs’äläneñ iñ qısqa waqıtta xäl iteläçägenä ışanuın belderde.
Törkiyäneñ häm NATOnıñ nığıtıluı
Fidan “CAATSA”dağı töp kirtäneñ qanundağı şartlar buluın, tekst östendä êşläwlären häm qanunda bik küp centekle reglamentlarnıñ buluın äytep, problema Törkiyä telägän şäkeldä xäl itelergä telängän oçraqta “Kongress tarafında da bilgele ber adımnarnıñ yasaluı zarur bulaçaq”, - dip östäp quydı.
Rusiyäneñ “S-400” hawa saqlanu sistemasın satıp alğanı öçen Törkiyägä qarata 2020nçe yılda “CAATSA” qısasına kertelep sankśiyä qullanıldı.
2019nçı yılda Trampnıñ berençe çorında AQŞ, Törkiyäneñ “S-400” raketa saqlanu sistemasın satıp aluına qarşı töşep, Rusiyä sistemasınıñ xärbi oçqıçlarğa qurqınıç tudıraçağı raslawı belän Törkiyäne “F-35” programmasınnan çığarğan ide.
Törkiyä ike sistema arasında qarşılıq yuqlığın qat-qat äytte häm mäs’äläneneñ tikşerelüe öçen komissiyä tözergä täqdim itte. Monnan tış “F-35”lär belän bäyle yöklämälären ütäwen häm programmadan çığarıluınıñ qağidälärne bozuın belderde. Änkara mäs’äläneñ xäl itelüeneñ barı tik Törkiyäne genä tügel, NATOnı da nığıtaçağına basım yasıy.
Uzğan yılda AQŞ Däwlät departamentı Törkiyägä yasaluı kötelgän 23 milliard dollarlıq “F-16” oçqıç häm modernizaśiyä komplektların satunı rasladı.
