İzrail Ğazzägä qarşı suğış başlatqanğa 2 yıl tuldı. Xalıq açlıq belän köräşä, jurnalistlarğa süz äytergä birmilär, dönyanıñ köçle illäre arada qaldı.
2023 yılnıñ oktäbrendä İzrail başlatqan genośidnı BMO 2025 yılda räsmi räweştä tanıdı. 67 meñnän artıq fälästinle ülde, yaqınça 170 meñ keşe yaralandı. Xalıq aç häm yortsız.
Ğazzäneñ qamalış astında buluı oçraqlı tügel, açlıq säyäsäte belän parallel bularaq çınğa aşırıldı.
“Açlıq genośid qoralı buldı”
İzrailneñ sistematik bularaq Ğazzägä azıq-tölek, su häm yağulıqnıñ kerüenä kirtä quyuı 21nçe ğasırnıñ iñ naçar gumanitar krizislarınnan bersen tudırdı. Avgust azağında BMO Ğazzäneñ qayber urınnarında qıtlıq iğlan itte häm yärdäm oyışmaları belän keşe xoquqların yaqlaw törkemnäre aylar buyı yasağan kisätülärne döres dip belderde.
Üzäge Jenevada urnaşqan “Euro-Med” isemle keşe xoquqların küzätü oyışması başlığı Rêmi Abduğa kürä İzrailneñ qamalışı ul – azıq-tölek häm sunı suğış qoralı häm genośid çarası bularaq qullanu säyäsäte.
Abdu: “Ğazzädäge qıtlıq tabiğıy afätlär yäisä iqtisadi tarqalunıñ näticäse tügel. Kiresençä, bu - belä torıp barlıqqa kiterelgän wazğıyät. Açlıq tınıç xalıqnı üterü öçen qullanıla.”
İzrail 2006 yıldan birle Ğazzäneñ çiklären kontroldä tota häm annan aldağı qamalışlarda fälästinlelär öçen köndälek kaloriyane dä isäpläp quydı.
2023 yılnıñ 9 oktäbrendä tulı qamaw iğlan itelgäç barlıq azıq-tölek, su, yağulıq häm êlektr bette, töbäkneñ sizger azıq-tölek sisteması şunduq tarqalıp töşte.
İkmäk peşerü yortları yabıldı, su pompaları êşlämi başladı häm igen-basular bombalandı, açlıq qoralğa äylände. Balıq totu tıyuınnan soñ häm Ğazzä igençelegeneñ betüe belän cirle alternativalar yuqqa çıqtı.
Ağımdağı yılnıñ başında açlıq tizlek belän cäyelä başladı. Balalar, awırlı xatın-qızlar häm olı yäştägelär berençe itep zıyan kürde.
Yärdäm kiterüçe konvoylarğa qomaçawladılar häm grajdanlılar İzrail 2025tä qorğan güyä “Ğazzägä gumanitar yärdäm waqıfı” urınnarına kilgändä atıp üterelde.
BMO beldergänçä 1760tan artıq fälästinle bu yärdäm punktlarında azıq-tölek alırğa tırışqanda ülde.
Abdu: “Bu – oçraqlı räweştä barlıqqa kilgän xaos tügel, ä – iğtibarlı räweştä proyektlanğan açlıq tudıru säyäsäte,” – dide.
BMOnıñ Azıq-tölek qurqınıçsızlığınıñ integral êtap klassifikaśiyase bu yılnıñ 22 avgustında Ğazzädä qıtlıq iğlan itte.
Ğazzädäge Fälästin sälamätlek saqlaw ministrlığı açlıqtan kim digändä 460 ülem turında belderde. Ülüçelärdän 150ese – balalar. Ğazzä şähärendäge 5 baladan berse citärsez tuqlana.
Läkin İzrailneñ açlıq säyäsätenä qaramastan täêsirle xalıqara cawap kilmäde.
Abdu: “Bar dönya BMO qararların AQŞ häm Awrupa yärdäme belän cirenä citkermäwçe İzrailne ügetli almadı,” – dide.
Ber aydan soñ BMO İzrailneñ Ğazzädä genośid başqaruı turında näticä yasadı.
Suğış waqıtında kim digändä 250 jurnalist üterelde.
